Δεν ακούει η κυρία, κύριε

Κάθε Παρασκευή, κατά τις 9 το πρωί με ξυπνάει η φωνή της λαϊκής αγοράς που έχει ξεκινήσει να στήνεται από πολύ πιο νωρίς. Ο τύπος που έχει άλλοτε αχλάδια και μήλα και άλλοτε κεράσια, αν και δε βρίσκεται ακριβώς κάτω από το παράθυρό μου, ακούγεται πιο καθαρά απ' όλους. Ξεκινάει από την πληροφορία “τα αχλάδια είναι τσάμπα – τα μήλα δωρεάν” την οποία επαναλαμβάνει όχι πάνω από 10 φορές. Τις περισσότερες φορές το ενισχύει με το “κυρία” στην αρχή: “κυρία, τα αχλάδια είναι τσάμπα - τα μήλα δωρεάν”. Πολύ σύντομα όμως εγκαταλείπει αυτό το σλόγκαν και έτσι καταλαβαίνει κανείς ότι δεν ήταν παρά το support, για να εισαχθεί στο κυρίως ρεπερτόριο: “Δεν ακούει η κυρία – κύριε” που επαναλαμβάνεται ακριβώς το ίδιο, με συχνότητα 7.5 φορές το λεπτό, μέχρι τις 3:00 το μεσημέρι.

“Κύριε, δεν ακούει η κυρία – κύριε¨.

Κάποιες φορές το σλόγκαν αντιστρέφεται: “κυρία, δεν ακούσει η κύριος – κυρία, ...” Έστω κι αν οι πρώτες πληροφορίες που δίνει ο συγκεκριμένος λαϊκός, δηλαδή ότι τα μήλα είναι τσάμπα και τ' αχλάδια δωρεάν δεν δίνουν πολλά περιθώρια να ασχοληθείς με την πιθανή αλήθεια του κύριου ρεπερτορίου, παρόλα αυτά, σε μια μεγάλη βόλτα με το μηχανάκι και έχοντας ξυπνήσει με τα συγκεκριμένα λόγια να μου τριβελίζουν το μυαλό, ασχολήθηκα λίγο παραπάνω με τα εν λόγω λεγόμενα. “δεν ακούει η κυρία – κύριε, είναι κουφή”.

Κατηγορίες κουφών:

Οι προφήτες

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν εκείνοι οι οποίοι δε θα σε αφήσουν ποτέ να ολοκληρώσεις μια ιστορία γιατί θα σε διακόψουν για να σου πουν αυτοί τη συνέχεια. Έτσι, προτρέχουν το φινάλε της ιστορίας σου και εσύ τις περισσότερες φορές πρέπει να πεις 'όχι' και να συνεχίσεις την ιστορία από εκεί που την άφησες πριν τη διακοπή, μέχρι την επόμενη διακοπή που θα συμβεί πολύ σύντομα και ξανά και ξανά η ίδια ακολουθία που σταματάει αναλόγως με την υπομονή καθενός. Φυσικά, αν επρόκειτο για αστεία ιστορία, το αστείο έχει πεθάνει ήδη από τη δεύτερη διακοπή. Μια πιθανή ολοκλήρωσή της δεν έχει πια να προσφέρει καμία εκτόνωση αφού η ιστορία λέγεται μόνο γιατί υπάρχει η ανάγκη υπεράσπισής της απέναντι σε όλα αυτά τα φινάλε που της προστέθηκαν χωρίς να της ανήκουν.

Μια τέτοια συνομιλία είναι εξαιρετικά επίπονη. Καμία στρατηγική αφήγησης δε φαίνεται να μπορεί να αποτρέψει τη διακοπή της. Είτε παρουσιάσεις την ιστορία βαρετή, είτε ενδιαφέρουσα, είτε μυστηριώδη, είτε οτιδήποτε, ο προφήτης αισθάνεται την ανάγκη να βρει το τέλος και το χειρότερο, να προλάβει να το πει σαν να θέλει να πάρει τα εύσημα: “μπράβο, αγάπη μου, το βρήκες”.

Συναντάται: συνήθως σε επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με την προώθηση προϊόντων και η συνήθειά τους ίσως να έχει προκύψει από το δόγμα: “εγώ θα σου πω πως έχουν τα πράγματα”. Συμβουλή: φρόντισε να λες σύντομες ιστορίες αλλιώς θα εξαντληθείς αμέσως. Επίσης, μη τους λες 'έχασες' μόλις σε διακόψουν για να σου πουν ένα άσχετο τέλος της ιστορίας σου γιατί αισθάνονται την ανάγκη να ξαναπροσπαθήσουν στα πλαίσια της ίδιας διακοπής, ενώ αλλιώς απλά θα σε διακόψουν σε λίγο, όταν θα αισθάνονται ότι τώρα έχουν περισσότερα δεδομένα για να ξαμαντέψουν το τέλος.

Οι συνειρμιστές

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν αυτοί που επίσης σε διακόπτουν αλλά για να πουν μια δική τους ιστορία που συνδέεται, τουλάχιστον στο δικό τους το μυαλό, με κάποιον τρόπο με κάτι που είπες. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί μία λέξη ή ένα επιμέρους νόημα το οποίο θα τους δημιουργήσει έναν συνειρμό τόσο ενδιαφέρον, για αυτούς πάντα, που θα θελήσουν να τον μοιραστούν μαζί σου. Στις καλύτερες περιπτώσεις θυμούνται ότι δεν έχεις ολοκληρώσει την ιστορία σου και σου ζητούν να το κάνεις. Αν ξαναπροσπαθήσεις, απλά θα δημιουργήσεις την προϋπόθεση για έναν νέο και ακόμα πιο ενδιαφέροντα συνειρμό από τη μεριά τους και άρα μία νέα ευκαιρία να σε διακόψουν. Οι ιστορίες με τις οποίες αντικαθιστούν τις δικές σου, συνήθως αφορούν την παιδική τους ηλικία, ή τα τραύματά τους, αλλά επίσης και κάτι ‘πολύ αστείο!’ που τους συνέβηκε και που εσύ ο ανυποψίαστος ενεργοποίησες με την αθώα λεξούλα σου.

Συναντάται: συνήθως σε ανθρώπους που δεν έχουν αδέρφια ή που τα αδέρφια του είναι πολύ πιο φλύαρα.

Συμβουλή: δεν υπάρχει σωτηρία αλλά μια στρατηγική είναι να μιλάς μαζί τους μόνο στο τηλέφωνο όπου έχεις τη δυνατότητα να κάνεις κάτι άλλο ταυτόχρονα. Μην κάνεις το λάθος να ρωτήσεις τι σχέση έχει αυτό με αυτό που έλεγες. Πάντα υπάρχει σχέση, έστω κι αν δεν την δεις ποτέ και στην προσπάθειά σου να καταλάβεις θα χάσεις την ευκαιρία σου να ολοκληρώσεις την ιστορία σου.

Οι σφαιρικοί

Και σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν άτομα που δεν αφήνουν να ολοκληρώσεις την ιστορία σου. Η διαφορά από τους προηγούμενους είναι ότι που αυτοί διακόπτουν για να σε ρωτήσουν λεπτομέρειες που τις περισσότερες φορές δεν προσθέτουν τίποτα στην πλοκή, τουλάχιστον όπως εσύ την είχες οργανωμένη. Για παράδειγμα, αν ξεκινήσεις μια ιστορία για κάποιον, τότε μόλις πεις το όνομά του σε ρωτάνε 'τι κάνει;', 'που τον πέτυχες;', 'τι φορούσε΄' και 'σε ρώτησε για μένα;', κτλ. Αν πάλι πεις μια ιστορία για κάτι που έγινε θα σε ρωτήσουν άμεσα 'που έγινε', ακόμα κι αν δεν έχει καμία σημασία.

Αν επιχειρήσω μια ερμηνεία θα έλεγα ότι φοβούνται ότι μια ιστορία που δεν περιέχει όλες τις λεπτομέρειες δεν αξίζει να λεχθεί. Με τις ερωτήσεις τους απαιτούν μια σφαιρική άποψη, έστω κι αν στην προσπάθειά τους αυτή θα χαθεί το ύφος και άρα το μισό νόημα. Επίσης έχουν την αίσθηση ότι με τον τρόπο αυτό δείχνουν το τεράστιο ενδιαφέρον τους για αυτό που θα τους πεις, ότι κι αν είναι αυτό, καθώς και τη μεγάλη τους διάθεση για συμμετοχή.

Συναντάται: σε αστυνομικούς και σε κάθε άλλον με το ίδιο επίπεδο κοινωνικής συγκρότησης καθώς και σε όσους διαβάζουν free press για να ενημερωθούν.

Συμβουλή: Μην πάτε μαζί τους σινεμά και αν δεν μπορείτε να το αποφύγετε κεράστε τους σε μεγάλη ποσότητα κάτι για να μασουλάν – ο θόρυβος από το μασούλημα είναι πολύ λιγότερο σπαστικός από τις ερωτήσεις τους προς το σεναριογράφο τις οποίες όμως απευθύνουν σε σένα.

Οι αχαϊστές

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν αυτοί που δε σε διακόπτουν και ακούν, ή μάλλον δείχνουν να ακούν, την ιστορία σου με μεγάλο ενδιαφέρον. Συχνά προσθέτουν διάφορα επιφωνήματα όπως αχά,...,αχά, ή 'άντε ρε!'. Μόλις τελειώσει σου λένε μια δική τους ιστορία, εντελώς άσχετη. Ακόμα κι αν τους ρωτήσεις για τη σχέση της μιας ιστορίας με την άλλη θα καταλάβεις ότι δεν το θεωρούν καν προϋπόθεση να συνδέονται αυτές οι ιστορίες, από τη στιγμή που η δική σου είχε άλλωστε τελειώσει. Λανθάνει μια έντονη πεποίθησή τους ότι ιστορία είναι κάτι που πρέπει να ειπωθεί για να σταματήσει να υπάρχει και κάτω από αυτή την προϋπόθεση κάθε ιστορία είναι ίδια.

Συναντάται: σε άτομα που συγκροτούν μια αχυρένια προσωπικότητα ανάλογα με την περίσταση. Δεν έχουν την ηθική, ή απλά την ευφυΐα να συνδυάσουν την ιστορία σου με μία δική τους από την γκάμα που διαθέτουν. Το πιο πιθανό είναι ότι βγαίνοντας από το σπίτι τους, μαζί με κάποια προσωπικά τους αντικείμενα, βουτάνε και κάποιες ιστορίες τις οποίες πρέπει να τις πούνε με όποια σειρά να' ναι γιατί αλλιώς θα αισθάνονται το βάρος να τις επιστρέψουν στο σπίτι.

Συμβουλή: μην παίξετε ποτέ μαζί τους στα χαρτιά “αγωνία”. Θα καταλάβουν πολύ γρήγορα ότι παίζει ένας κάθε φορά, αλλά μέχρι εκεί.

Οι δημιουργικοί

Όση ώρα μιλάς εσύ, οι δημιουργικοί κάνουν κάτι άλλο. Ζωγραφίζουν στη χαρτοπετσέτα ή την κάνουν κομμάτια, και μετά και το υπόλοιπο χάρτινο τραπεζομάντυλο, καθαρίζουν τα αφτιά τους, κάνουν σχέδια στη σαλάτα, ανακατέβουν το πιπέρι με το αλάτι και άλλα τέτοια. Μόλις σταματήσεις να μιλάς σταματούν κι εκείνοι και αρχίζουν μόλις ξαναξεκινήσεις. Δεν έχουν τίποτα να σου πουν και αν τους κάνεις κάποια έξυπνη ερώτηση θα καταλάβεις ότι δεν άκουσαν τίποτα απ' ότι έχεις πει. Αν αισθανθούν την ανάγκη να μιλήσουν θα που κάτι για το διπλανό τραπέζι ή θα επαναλάβουν την αγαπημένη τους φράση: 'τί άλλο;'

Συνηθίζεται: σε ανθρώπους που δουλεύουν με μουσική ή που δεν δουλεύουν.

Συμβουλή: όταν τους μιλάτε πιάστε τους τα χέρια και κοιτάξτε τους στα μάτια. Αν αυτό δεν γίνεται, μη τους μιλάτε.

Οι πνευματικοί

Οι πνευματικοί θα μπορούσες να μπερδευτείς και να νομίσεις ότι ακούνε, στην πραγματικότητα όμως είναι πιο κουφοί από οποιονδήποτε από τους παραπάνω. Τις περισσότερες φορές σε αφήνουν να ολοκληρώσεις, αλλά μόνο μία ιστορία. Τότε έρχεται ο δικός τους ρόλος, να ερμηνεύσουν ή/και να συμβουλέψουν. Οι περισσότερες ερμηνείες/συμβουλές είναι κοινότυπες και ανήκουν στα βασικά τους εργαλεία, δηλαδή χρησιμοποιούνται ίδιες για κάθε περίπτωση. Από αυτό βγαίνει άλλωστε και το συμπέρασμα ότι δεν ακούει η κυρία, κύριε. Συχνά οι ερμηνείες/συμβουλές είναι επικριτικές και σου δημιουργούν ενοχή για κάτι που είπες, στέφτηκες ή έκανες. Τότε αισθάνεσαι την ανάγκη να ξαναπείς την ιστορία λίγο αλλιώς αλλά σίγουρα πολύ πιο απολογητικά, για να αλλάξεις την εντύπωσή τους. Επίσης έχεις την ανάγκη να πεις και άλλες ιστορίες που θα δημιουργήσουν ένα άλλο πλαίσιο ερμηνείας. Είδες; έπεσες ήδη στην παγίδα τους. Αφού ξεπέρασες την απορία σου για την ξαφνική ερμηνεία/συμβουλή που σου ήρθε από το πουθενά, μετά άρχισες μόνος σου να αποζητάς μια άλλη, καλύτερη συμβουλή/ερμηνεία.

Συναντάται: σε γονείς, ή συγγενικά πρόσωπα και άτομα που εμπλέκονται σε new age καταστάσεις όπως yoga, feng sui, και γενικώς εναλλακτικό τρόπο ζωή ή απλά εναλλακτική μουσική.

Συμβουλή: Δεχθείτε τη συμβουλή, δεν έχετε άλλη επιλογή. Αν η συμβουλή εμπεριέχει τη χρήση κάποιου αντικειμένου, π.χ. ενός βοτάνου για να πιείτε ένα ρόφημα που ‘θα σας βοηθήσει πάρα πολύ’ ή μιας ρακέτας για να ξεκινήσετε τένις, μην πείτε ότι δεν το έχετε - θα προσφερθεί να σας το φέρει και θα έχει την ευκαιρία να σας επαναλάβει τις συμβουλές του πολλές ακόμα φορές.

Σημείωση: έχουν πάντα και σε περίσσια αυτό που θεωρούν ότι σας χρειάζεται.

Οι επικοινωνιακοί

Αυτοί όσοι μιλάτε όση ώρα μιλάτε τότε θυμούνται πόσο σημαντική είναι η επικοινωνία με...τους άλλους. Οπότε θυμούνται να τους πάρουν τηλέφωνο, να τους στείλουν μήνυμα ή ακόμα και να φύγουν για να τους συναντήσουν, σα δε ντρέπονται.

Συνηθίζεται: σε δικηγόρους και άλλους καλούς και δημοφιλείς ανθρώπους.

Συμβουλή: αν είστε μαζί τους και πρέπει να τους πείτε κάτι πολύ σημαντικό, πάρτε τους τηλέφωνο, έτσι τουλάχιστον θα το κρατήσετε απασχολημένο.

Οι δραματικοί

Τους συναντάς στο δρόμο και τους μιλάς και δεν κάνουν το κόπο να βγάλουν τα ακουστικά τους ή να χαμηλώσουν τη μουσική τους. Αν τους ρωτήσεις γιατί το κάνουν αυτό θα σου πετάξουν στα μούτρα ένα τεράστιο δράμα για τον άχαρο θόρυβο της πόλης που δεν αντέχεται πια ή ότι η δυνατή μουσική τους βοηθά να κάνουν λιγότερο μαύρες σκέψεις. Δεν είναι κουφοί αυτή τη στιγμή αλλά σε μια εικοσαετία, όπως δείχνουν έρευνες, θα γίνουν και θα κυκλοφορούν με ακουστικά...βαρηκοΐας.

Συναντάται: σε κακομαθημένα πλουσιόπαιδα η σε αντίστοιχα wanna be.

Συμβουλή: όταν θέλετε να τους μιλήσετε μπορείτε απλά να κουνήσετε τα χείλη σας, αυτοί θα καταλάβουν το ίδιο γιατί είναι εκπαιδευμένοι και εσείς θα εξοικονομήσετε ενέργεια που τη χρειάζεστε και εσείς και ο πλανήτης.

Οι κουφοί

Είναι οι πραγματικά κουφοί, οι οποίοι κάνουν τεράστιες προσπάθειες επικοινωνίας και έχουν απίστευτα αποτελέσματα. Ακούν πολύ περισσότερα από αυτά που λέτε.

Συμβουλή: μην τους κάνετε παρέα, θα απογοητευτείτε ακόμα περισσότερο από τους ακούοντες φίλους σας.

Με τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν ρίχνω την ευθύνη της κακής επικοινωνίας μόνο στους ακούοντες. Και οι ομιλητές έχουν το μερίδιο της ευθύνης τους και μάλιστα θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι είναι η δική τους κακή συμπεριφορά που έχει εκπαιδεύσει τους ακροατές να μην ακούνε. Συχνά οι ομιλητές είναι φλύαροι, ενδιαφέρονται μόνο να πούνε τις ιστορίες τους και να μην ακούσουν τίποτα, λένε βαρετά πράγματα, δίχως καθόλου χιούμορ, φλυαρούν, οι ιστορίες τους είναι τόσο flat που ούτε ηλεκτροσόκ δεν τις ανανύβει, αποζητούν μια ερμηνεία ή μια συμβουλή και όταν την ακούσουν απογοητεύονται και αφού σας δείξουν πόσο τους απογοητεύσατε σας ζητούν μια άλλη, και, τέλος και το χειρότερο, δεν μπαίνουν στη διαδικασία να φτιάξουν μια ιστορία με τρόπο που να είναι έστω και λίγο ενδιαφέρουσα για τον ακροατή. Δεν μπαίνουν στη διαδικασίανα κρίνουν ποια ιστορία είναι πιο κατάλληλη και για ποιον ακροατή και φυσικά δεν προσπαθούν να εντάξουν τον ακροατή με έναν τρόπο που να αισθάνεται έστω και λίγο δημιουργικός σε αυτή τη φάση.

Τέλος, η αγαπημένη μου κατηγορία κουφών είναι οι

Οι ανεπίδεκτοι

Πρόκειται για περιπτώσεις όπου ζητάτε από κάποιον να κάνει κάτι. Αυτοί, ενώ το ακούνε, είναι σα να μην το άκουσαν. Ή δεν κάνουν τίποτα ή κάνουν επιδεικτικά το αντίθετο.

Συνηθίζεται: σε μαθητές των πρώτων θρανίων (είναι μύθος ότι οι μαθητές των τελευταίων θρανίων είναι ατίθασοι, αυτοί πραγματικά δεν ακούνε γιατί κάθονται πολύ μακριά και συνήθως δε χάνουν και τίποτα σπουδαίο)

Συμβουλή: κάντε ότι έκανε και ο Σπυριδάκης στη Γλυκιά Συμμορία μετά την αλησμόνητη ατάκα: "δεν ακούσει ρε μαλάκα είναι και κουφή" (4:00).